Санхүүгийн их хямралын дараа, мөн цар тахлын үед эдийн засгийн сэргэлтийг өдөөхийн тулд Холбооны Нөөцийн банк бодлогын хүүгээ 0 хувьд ойролцоо түвшинд хадгалж, Европ, Азийн зарим Төв банкнууд бүр хасах утга руу оруулж байсан цаг саяхан. Айл өрхүүд, бизнесүүд, Засгийн газрууд ерөнхийдөө “хялбар мөнгөний ертөнц”-д оршин тогтнож байлаа.

Өндөр өгөөжийн мөчлөг

Өнгөрсөн долоо хоногт АНУ-ын Засгийн газрын 30 жилийн хугацаатай бондын өгөөж 2007 оноос хойш анх удаа таван хувийн түвшнийг давсан нь дээрх өдрүүд дууссаны дохио болов.

Өнгөрсөн сард АНУ-ын эдийн засагт 336 мянган ажлын байр нэмэгдэж, өмнөх төсөөллөөс бараг хоёр дахин давсан тайлан гарсан нь дэлхий даяар жишиг бондуудын өгөөж эрс өсөхөд түлхэц болжээ. Тухайлбал: баасан гарагт тус улсын Засгийн газрын 10 жилийн хугацаатай бондын өгөөж 15 гаруй суурь нэгжээр өсөж, 4.89 хувь хүрсэн бол аль хэдийн 2011 оноос хойших дээд түвшиндээ дөхөөд байсан Германы 10 жилийн хугацаатай өрийн хэрэгслийн өгөөж найман суурь нэгжээр өсөж, гурван хувьд ойртсон байна.

Хүн бүрд мэдрэгдэнэ

Өгөөжийн өсөлтийн цаана дараах хүчин зүйлс бий. Үүнд төсөөлснөөс харьцангуй тэсвэртэй эдийн засгийн үзүүлэлтүүд, ужгирсан инфляц, цар тахлын үед Засгийн газруудын ихээр гаргасан шинэ өрийн хэрэгсэл, мөн төсвийн алдагдлаас үүдэлтэй болгоомжлол зэрэг орж байна.

Бондын зах зээлийн энэхүү шилжилт нь бодитоор мэдрэгдэх үр дагавартай. Эн тэргүүнд ипотекийн зээлээр дамжин хэрэглэгчдийн нуруун дээр очих бөгөөд ялангуяа цар тахлын үеийн хямд мөчлөгийг ашиглан зээл авсан иргэдийн дахин санхүүжилт улам хүндрэлтэй болно. Цаашлаад Засгийн газрын өр, компаниуд болон банкнуудын шинэ хэлцэл, хувьцааны зах зээл гээд эдийн засгийн бүхий л талбарт нөлөөлөл нь хүчтэй байх юм.

Тогтмол өгөөж эрэлттэй болно

АНУ-ын Засгийн газрын бондууд хамгийн аюулгүй хөрөнгө оруулалтад тооцогдсоор ирсэн бөгөөд өгөөжийн түвшин бага тул өнгөрсөн арван жилд тэдгээрийг эзэмшсэний ашиг төдийлөн өндөр биш байлаа. Гэтэл одоо Засгийн газрын бондуудын өгөөж таван хувьд дөхсөнөөр хөрөнгө оруулагчдын сонирхлыг хувьцаа гэх мэт эрсдэлтэй хэрэгслүүдээс илүүтэй татахаар болов.

Хувьцаанд чиглэсэн сонирхол бусад хэрэгсэлтэй харьцуулахад хэр өндөр байгааг гаргадаг хэмжүүр болох хөрөнгийн эрсдэлийн нэмэгдэл буюу премиумийг авч үзье. “S&P 500” индекс ба АНУ-ын 10 жилийн хугацаатай бондын өгөөжийн зөрүү одоогийн байдлаар бараг 0 буюу сүүлийн 20 гаруй жилийн хамгийн доод түвшиндээ хүрсэн нь хувьцаанд хөрөнгө оруулагчид илүү эрсдэл гаргасныхаа төлөө ашиг хүртэхгүй байгааг харуулж байна.

“BMO Capital Markets”-ийн шинжээчийн үзсэнээр хэрвээ АНУ-ын 10 жилийн хугацаатай бондын өгөөж таван хувь хүрвэл хувьцаануудын ханш огцом унахад нөлөөлөх аж.

Монголын хөрөнгийн захад

Бусад улсын хөрөнгийн захын индексүүд уналтын дараа огцом өсөх хандлагатай байдаг ч Монголын “Топ 20” индекс одоо ч уналттай хэвээр байна. Хэдий тийм боловч 130 хувиар өсөж байсан 2021 оны хөөсрөлтийн дараах “хөрөлт”-ийн мөчлөг дуусаагүй байгаатай үүнийг холбон тайлбарлаж болохоор байгаа юм.

Иймд дээр дурдсан суурь нөхцөлүүдэд уялдуулан тогтмол өгөөжтэй хэрэгслүүдэд урт хугацаанд хөрөнгө оруулалт хийх, мөн одоо хямд арилжаалагдаж байгаа учраас дотоодын хувьцаанд тогтмол дүнгээр хөрөнгө оруулалт хийх нь зүйтэй сонголт болохыг “Ти Ди Би Секьюритис ҮЦК”-ийн шинжээч Б.Билэгжаргал онцолж байлаа.

Бас нэг өнцөг

“Хөрөнгө оруулалтаа төрөлжүүлэх нь орлогоо бууруулахгүйгээр, хүлээгдэж буй өгөөжөө алдахгүйгээр эрсдэлээ 80 хүртэлх хувиар бууруулах боломж олгодог. Ямар төрлийн хөрөнгө ямар эрэлттэй байгааг харах хэрэгтэй. Ингээд үзэхээр одоо бэлэн мөнгө харьцангуй муугүй сонголт болоод байна” хэмээн “Bridgewater Associates”-ийн Үүсгэн байгуулагч, алдарт хөрөнгө оруулагч Рэй Далио онцолжээ.