2018 оны эхний хоёр сарын байдлаар улсын төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 73.1 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарлаа. Өөрөөр хэлбэл оны эхний хоёр сарын дүнгээр төсвийн тэнцэл ашигтай гарсан нь 2013 оноос хойших анхны тохиолдол боллоо. 2013 оны эхний хоёр сард төсвийн тэнцэл 83.8 тэрбум төгрөгийн ашигтай гарч байсан юм. Түүнээс хойш түүхий эдийн үнэ ханш унасан эдийн засгийн хүндрэлтэй жилүүдэд төсвийн тэнцэл тогтмол алдагдалтай гарч байжээ. Энэ оны эхний хоёр сард татварын нийт орлого 1.1 их наяд төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеэс 29.1 хувиар өссөн байна. Үүнд онцгой албан татварын орлого 61.8 хувиар, орлогын албан татвар 25.4 хувиар өссөн нь голлон нөлөөлжээ. Мөн НӨАТ-ын орлого 24.2 хувиар, нийгмийн даатгалын орлого 19.3 хувиар өссөн нь нөлөөлснийг Үндэсний статистикийн хороо мэдээллээ. Түүнчлэн төсвийн зарлага буурсан дүнтэй байна. Тухайлбал, оны эхний хоёр сард төсвийн зарлага, эргэн төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 4.9 хувиар буюу 58.1 тэрбум төгрөгөөр буурч, 1.1 их наяд төгрөг болжээ. Сангийн яам дотоодоос өндөр хүүтэй санхүүжилт татахгүй байх бодлого баримталж байгаа энэ үед хүүгийн зардал 40.9 тэрбум төгрөгөөр буюу 27.5 хувиар буурсан байна.

Үүнээс гадна дэлхийн төсвийн нээлттэй байдлын индексээр Монгол Улс 100 онооноос 46 оноогоор үнэлэгдээд байна. Энэ нь төсвийн мэдээлэл, ил тод байдал 2010 оноос хойших хамгийн хязгаарлагдмал түвшинд хүрснийг харуулж байгаа аж. Индексийг тодорхойлохдоо Засгийн газар найман төрлийн төсвийн үндсэн мэдээллийг олон нийтэд нээлттэй мэдээлж буй эсэхийг олон улсын төсвийн нээлттэй байдлын сайн туршлагын стандартын дагуу судалгаагаар тогтоодог байна. Төсвийн ил тод байдлыг хангахын тулд Монгол Улс илүү идэвхтэй ажиллах хэрэгтэй байгааг онцолжээ. Өөрөөр хэлбэл цөөн сувгаар төсвийн мэдээллийг тархааж байгааг шүүмжилсэн юм. Тухайлбал, хагас жил тутам төсвийн мэдээлэлд дүгнэлт хийж мэдээлэх, оны эцэст цахимаар байршуулах, мөн цаг хугацааны дарааллаар урьдчилсан гүйцэтгэлийн мэдээллийг танилцуулах, мөн иргэдэд цахимаар төсвийн мэдээллийг олгох талд анхаарах зэрэг зөвлөмжийг “IBP” байгууллага өгсөн байна.

Э.Анхбаяр

Холбоо барих: ankhbayar.e@bloombergtvmongolia.com

minjma.g@bloombergtvmongolia.com